Giriş: Doğru Hisseyi Bulmaktan Daha Önemli Olan Nedir?

Çoğu yatırımcı enerjisinin %99'unu "hangi hisseyi almalıyım?" sorusuna harcar. Oysa profesyonel yatırımcıları amatörlerden ayıran asıl soru şudur: "Bu hisseden ne kadar almalıyım?" Bu soruya verilen cevap, yani pozisyon büyüklüğü, uzun vadeli başarının ve daha da önemlisi, sermayenin korunmasının temel taşıdır. Bu rehber, size duyguları denklemden çıkaran ve matematiksel bir disiplin getiren bu kritik konuyu öğretecektir.

Temel Kavramlar: Risk/Ödül ve %2 Kuralı

Risk/Ödül Oranı

Bir işleme girmeden önce potansiyel karınızın, aldığınız riske oranını ifade eder. Örneğin, 100 TL'den aldığınız bir hisse için hedefiniz 130 TL, zarar durdurma (stop-loss) seviyeniz ise 90 TL ise:

• Potansiyel Ödül: 30 TL (130 - 100)
• Potansiyel Risk: 10 TL (100 - 90)
• Risk/Ödül Oranınız: 1:3'tür. Bu, her 1 TL'lik risk için 3 TL kazanmayı hedeflediğiniz anlamına gelir. Profesyoneller genellikle en az 1:2 veya 1:3 oranına sahip işlemleri ararlar.

%2 Kuralı (veya %1 Kuralı)

Bu, tek bir işlemde toplam yatırım sermayenizin en fazla %2'sini (daha muhafazakarlar için %1'ini) riske atma kuralıdır. Bu, arka arkaya 5-6 hatalı işlem yapsanız bile sermayenizin büyük bir kısmının korunmasını sağlar ve oyunda kalmanıza olanak tanır.

Pozisyon Büyüklüğü Nasıl Hesaplanır: 4 Adımlık Formül

İşte bir pozisyona ne kadar para yatırmanız gerektiğini hesaplamanın basit formülü:

Pozisyon Büyüklüğü = (Toplam Sermaye x Risk Yüzdesi) / (Giriş Fiyatı - Stop-Loss Fiyatı)

Adım 1: Toplam Yatırım Sermayenizi Belirleyin

Tüm yatırım araçlarınızdaki toplam paranız. Diyelim ki 100.000 TL.

Adım 2: İşlem Başına Risk Yüzdenizi Seçin

Muhafazakar bir başlangıç için %1 seçelim. Bu, tek bir işlemde en fazla 1.000 TL (100.000 x 0.01) kaybetmeyi göze aldığınız anlamına gelir.

Adım 3: Giriş ve Çıkış Noktalarınızı Belirleyin

Bir hisseyi analiz ettiniz ve şu seviyeleri belirlediniz:

• Giriş Fiyatı: 50 TL
• Stop-Loss Fiyatı: 45 TL (Bu, yanılırsanız pozisyonu kapatacağınız seviyedir)

Bu durumda, hisse başına alacağınız risk 5 TL'dir (50 - 45).

Adım 4: Pozisyon Büyüklüğünüzü Hesaplayın

Şimdi formülü kullanma zamanı:

• Almanız Gereken Hisse Sayısı: 1.000 TL (Maksimum Risk) / 5 TL (Hisse Başına Risk) = 200 adet
• Bu İşleme Yatırmanız Gereken Toplam Para: 200 adet x 50 TL (Giriş Fiyatı) = 10.000 TL

Gördüğünüz gibi, 100.000 TL'lik sermayeniz olmasına rağmen, bu spesifik işlem için ayırmanız gereken miktar sadece 10.000 TL'dir. Eğer stop-loss seviyeniz 48 TL olsaydı (hisse başına 2 TL risk), o zaman 500 adet hisse (1.000 / 2) almanız ve 25.000 TL yatırmanız gerekirdi.

Portföy Genelinde Risk Yönetimi

Bu kural sadece tek bir işlem için geçerli değildir. Aynı anda açık olan tüm pozisyonlarınızın toplam riski de belirli bir seviyeyi (örneğin %10) geçmemelidir. Eğer aynı anda 10 farklı pozisyon açarsanız ve her biri %1 risk taşıyorsa, toplamda sermayenizin %10'unu riske atmış olursunuz. Bu, piyasada genel bir düşüş yaşanması durumunda sermayenizi korur.

Sonuç

Pozisyon büyüklüğü hesaplaması, yatırım yapmayı bir "tahmin oyunu" olmaktan çıkarıp, bir "olasılık ve risk yönetimi" oyununa dönüştürür. Bu, duygusal kararları (örneğin "bu hisseden içimde iyi bir his var, çok alayım") ortadan kaldıran mekanik bir süreçtir. Başarılı olmak için her zaman haklı olmanıza gerek yoktur; sadece kazandığınızda kaybettiğinizden daha fazla kazanmanız ve kayıplarınızı küçük tutmanız yeterlidir. Sermayenizi korumanın en etkili yolu, her işleme girmeden önce bu basit ama güçlü hesaplamayı yapmaktır.

Bu rehber, finansal okuryazarlığı artırma amacı taşır ve yatırım tavsiyesi değildir.